Content on this page requires a newer version of Adobe Flash Player.

Get Adobe Flash player

 

Zoek in de Encyclopedie

Dieren en planten

Paddenstoelen   Ecologie   

Water en land

Duingebieden   Duin (leefgebied)   Bossen   Bos (leefgebied)   

Mens en Milieu

Stoffen en materialen   Voedingsstoffen   Fosforverbindingen   Stikstofverbindingen   Dood organisch materiaal   Ecologische processen   Voedselketens   

Ecologie van paddenstoelen

Paddenstoelen spelen in de ecologie van duinen en bosgebieden een belangrijke rol als afbrekers van plantaardig materiaal. De bouwstoffen kunnen na afbraak weer gebruikt worden door dieren en planten. Verder leveren veel soorten paddestoelen bepaalde chemische stoffen aan de planten die in de buurt groeien. Dat doen ze in ruil voor voedingsstoffen. Aan de hand van de relatie met hun gastheer kun je paddenstoelen indelen in drie groepen: de opruimers (saprofyten), de parasieten en de samenwerkers: mycorrhiza-symbionten. Uit recent onderzoek (2011) blijkt dat paddenstoelen ook vlees kunnen eten om aan hun stikstofbehoefte te voldoen.

Op Texel


, Sytske Dijksen, www.fotofitis.nl
©

Texel is rijk aan zwammen. Bij kenners is het eiland vooral beroemd om zijn wasplaatjes. Een goede plek is een wegberm bij Den Hoorn. Toen de gemeente daar een fietspad wilde aanleggen, was er gelukkig een paddenstoelenliefhebber die wist hoe bijzonder die berm was. Door hem is het fietspad op een andere plek aangelegd.

In de bossen groeien veel soorten paddestoelen die in symbiose leven: amanieten, boleten, melkzwammen en russula’s. Er zijn ook veel soorten die leven van dode plantenresten, waaronder mycena’s,  zwavelkoppen en houtzwammen. Er zijn maar en paar soorten parasieten algemeen: de berkenzwam, de dennenmoorder en de honingzwam.
In de duinen komen veel stuifzwammen, franjehoeden en parasolzwammen voor. Door de relatief zachte winters staan ze er vaak tot diep in de winter. De eerste nachtvorst maakt er een einde aan.

  • Saprofyten
    knotsvoettrechterzwam, foto fitis, sytske dijksen
    ©

    De meeste soorten paddenstoelen zijn saprofyten. Zij leven van dood organisch materiaal. Dat kan van alles zijn: hout, bladeren, naalden, en mest. Soms groeien ze op dierlijke resten zoals veren, haren, hoeven en nagels. Als paddestoelen hout verteren wordt het zacht en vezelig of brokkelig. Er komt veel water bij vrij.

  • Parasieten
    rupsendoder, foto fitis, sytske dijksen
    ©

    Deze soorten staan op levende bomen of andere planten, en halen daar hun voedingsstoffen uit. Ze geven er niks voor terug. Als de gastheer sterft, kan een parasiet nog enige tijd doorleven, en wordt dan een saprofyt. In de regel kunnen gezonde bomen met gemak de parasieten van zich afhouden. Een zieke of verzwakte boom kan dat niet, en dan slaat de parasiet toe. Sommige soorten, zoals de honingzwam en de dennenmoorder, kunnen vanuit een aangetaste boom gezonde bomen aanvallen. Deze soorten hebben het makkelijk als er allemaal bomen van een soort naast elkaar zijn geplant. Er bestaan ook parasieten op andere paddenstoelen. Een apart geval is de rupsendoder. Deze zwam groeit op ingegraven poppen van grote nachtvlinders.

  • Mycorrhiza-paddenstoelen
    , foto fitis, sytske dijksen
    ©

    Mycorrhiza-paddenstoelen groeien met hun schimmeldraden tussen de wortels van levende bomen of andere planten. De zwam levert de plant mineralen en sporenelementen en krijgt er brand- en bouwstoffen (koolhydraten) van de boom voor terug. Beide hebben daar voordeel van. Veel mycorrhiza-soorten hebben een uitgesproken voorkeur voor één boomsoort: De kaneelkeurige melkzwam staat altijd onder eiken. De grijsgroene melkzwam staat altijd onder beuken. Andere soorten zijn minder kieskeurig, bijvoorbeeld de geelwitte russula, de rodekoolzwam en de aardappelbovist. Die doen het met alle soorten bomen.

  • DNA en paddenstoelen

    Uit onderzoekresultaten gepubliceerd in 2011 blijkt dat er veel meer paddenstoelen aanwezig zijn in Nederlandse bodem dan ooit werd gedacht. Via DNA onderzoek hebben wetenschappers in slechts 8 gram zandige aarde onder kruipwilgen meer dan duizend soorten schimmels gevonden. Daar waren soorten bij, die als heel zeldzaam bekend staan, en zelfs soorten die helemaal niet bekend waren uit Nederland. Sommige soorten waren alleen van de Alpen bekend! 

    Een derde van de soorten waren gevonden bij kruipwilgen. De onderzoekers verwachten dat de lijst veel groter wordt als ze ook bij berken, eiken en dennen gaan kijken. 

  • Zie ook

    • Bossen
    • Duinen
  • Info

    Copyright Ecomare